Astım Nedir?
Astım, akciğerlerdeki hava yollarının kronik (süregen) bir hastalığıdır. Hava yollarının daralması, iltihaplanması ve aşırı duyarlılığı sonucu gelişir. Bu durum, solunum güçlüğü, hırıltı, öksürük ve göğüste sıkışma hissi gibi belirtilerle kendini gösterir.
Astımın şiddeti kişiden kişiye değişebilir; bazı bireylerde nadir ataklar şeklinde görülürken, bazılarında ise günlük yaşamı zorlaştıracak kadar ağır seyredebilir.
Dünyada ve Türkiye’de Astım
- Dünya genelinde yaklaşık 300 milyon kişinin astım hastası olduğu tahmin edilmektedir.
- Türkiye’de ise bu sayı 3 milyona yakındır.
- Ancak doğru tedavi ile astım kontrol altına alınabilir ve tamamen normal bir yaşam sürülebilir.
Astımın Belirtileri Nelerdir?
Astım belirtileri zaman zaman şiddetlenebilir ve tetikleyicilere maruz kalındığında artabilir. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Nefes darlığı
- Hırıltılı solunum
- Kronik öksürük (özellikle gece ve sabaha karşı)
- Göğüste sıkışma hissi
Bu belirtiler sürekli tekrar ediyorsa, mutlaka bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.
Astım Tetikleyicileri Nelerdir?
Astım ataklarını tetikleyebilecek pek çok faktör vardır. Bunların bilinmesi, hastalığın kontrol altına alınmasında kritik öneme sahiptir:
- Alerjenler: Polen, ev tozu akarları, küf, hayvan tüyü
- Solunum yolu enfeksiyonları
- Sigara dumanı
- Hava kirliliği
- Soğuk hava
- Stres ve duygusal değişiklikler
- Egzersiz (özellikle soğuk havada yapılan)
Astım Tedavisi ve Kontrolü
Astım tedavisinde amaç, hastalığın kontrol altına alınması ve atakların önlenmesidir. Bunun için:
- İnhaler ilaçlar (nefes yoluyla alınan spreyler) düzenli kullanılmalıdır.
- Tetikleyici faktörlerden uzak durulmalıdır.
- Doktor kontrolleri aksatılmamalıdır.
- Doğru ilaç kullanımı eğitimi alınmalıdır.
- Egzersiz, doktor önerisi doğrultusunda yapılmalıdır.
Modern tedavi yöntemleri sayesinde astım, %90’ın üzerinde kontrol altına alınabilir bir hastalıktır.
Astımla Yaşam: Mümkün ve Kaliteli!
Astım tanısı almak, aktif yaşamdan kopmak anlamına gelmez. Doğru tedavi ve yaşam tarzı ile astım hastaları:
- Spor yapabilir,
- İş ve okul hayatını sürdürebilir,
- Seyahat edebilir,
- Hatta profesyonel sporcu bile olabilirler.
Toplum Olarak Ne Yapabiliriz?
- Astımı olan bireylere karşı anlayışlı ve destekleyici olmalıyız.
- Sigara kullanımı ve hava kirliliği ile mücadele etmeliyiz.
- Çocuklarda ve gençlerde erken tanı için öğretmenler ve ebeveynler bilinçlendirilmelidir.
- Sağlık çalışanları ve sivil toplum kuruluşları iş birliği içinde çalışmalıdır.
Sonuç: Astımı Doğru Bil, Hayatı Kaçırma!
Dünya Astım Günü vesilesiyle herkesi astım konusunda bilinçlenmeye, çevresindekileri bilgilendirmeye ve sağlıklı yaşamı desteklemeye davet ediyoruz.
Unutmayalım: Astım kontrol altına alınabilir. Yeter ki bilinçli olalım, birlikte hareket edelim!
UZM. DR. ELİF YILDIRIM