14-20 MART 2023 PULMONER REHABİLİTASYON HAFTASI
Pulmoner rehabilitasyon nedir?
Pulmoner rehabilitasyon kronik (uzun süreli) akciğer hastalıklarının tıbbi tedavisine ek olarak hastalarının fiziksel ve psikolojik durumlarını düzeltmeyi ve sağlığı iyileştirmeyi hedefleyen, hasta değerlendirmesini takiben bireysel olarak belirlenen egzersiz eğitimi, davranış değişikliği ve hasta eğitimi gibi yaklaşımları içeren kapsamlı uygulamalar bütünüdür.
Neden pulmoner rehabilitasyon gereklidir?
Kronik akciğer hastalıklarında nefes darlığı nedeniyle hareket etmek ve normal günlük aktiviteleri yapmak güçleşir. Hastalar kolay yorulduklarını, nefes darlığı nedeniyle sık hastane başvurularının olduğunu ifade ederler. Günlük işlerini kendilerinin yapması veya evden dışarı çıkmak gibi efor gerektiren durumlar bu hastalar için giderek sıkıntı yaratmaya başlar. Kronik akciğer hastalarında hastalığın ileri dönemlerinde ise kas güçsüzlüğü, kemik erimesi, akciğer ve kalp fonksiyonlarında azalma da tabloya eklenir.
Pulmoner rehabilitasyon amacı nedir?
Pulmoner rehabilitasyon kronik akciğer hastalığı olanlarda tıbbi tedavilerin yanında hastaların fiziksel kapasitelerini ve psikolojik durumlarını düzeltmeyi amaçlayan uygulamaların bütünüdür.
Kronik akciğer hastaları pulmoner rehabilitasyon programları ile güvenli bir şekilde egzersiz yapabilirler. Bu hastalarda egzersiz ile kas kuvveti artar, kas dayanıklılığı artarak daha uzun mesafeler yürünebilir, kas ve eklemler daha iyi hareket eder, gevşemeyi sağlar, daha güçlü ve enerjik hisseder, kalbin çalışması iyileşir, nefes darlığı azalır. Ayrıca vücut savunma sistemi üzerinde olumlu etkiler sayesinde enfeksiyonlardan korunmayı sağlar.
Pulmoner rehabilitasyonun başlıca amacı hastalığa bağlı gelişen nefes darlığı ve fonksiyonel yetersizliği ortadan kaldırması, egzersiz toleransının arttırılması, atak sayısının azaltılması ve atak şiddetinin hafifletilmesi, yaşam kalitesinin iyileştirilmesi, hastaneye başvuru sıklığı ve yatış süresinin azaltılması sonucunda sağlıkla ilişkili harcamaların azaltılmasıdır.
Pulmoner rehabilitasyon ekibi kimlerden oluşur ?
Pulmoner rehabilitasyon ekibi göğüs hastalıkları uzmanları, fizyoterapist, eğitim hemşiresi, psikiyatrist, psikolog, diyetisyenden ve iş/uğraşı uzmanından oluşmaktadır.
Kimler pulmoner rehabilitasyon adaylarıdır ?
Pulmoner rehabilitasyon, KOAH (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı) başta olmak üzere astım, bronşektazi, interstisyel akciğer hastalıkları, kistik fibrozis, akciğer nakli öncesi ve sonrası, nöromusküler hastalıklar, akciğer kanseri, obezite ilişkili tüm akciğer hastalıklarında uygulanabilmektedir.
Kronik akciğer hastalıklarına ilave olarak son bir yıldır ülkemizde ve tüm dünyada salgın nedeni olan COVID-19 enfeksiyonu geçiren hastalarda da devam eden ve nefes darlığı, yorgunluk ve günlük aktivitelerinde kısıtlanma durumunda pulmoner rehabilitasyon önerilmektedir.
Pulmoner rehabilitasyon program içeriği nasıldır ?
Temel olarak egzersiz eğitimi yanında her hastanın durumuna özel beslenme önerileri, hasta ve ailesi için eğitim programları ve psikolojik destek gibi bileşenleri vardır. Aday hastalar değerlendirme sonrası egzersize engel bir sağlık durumları yoksa programa alınırlar. Pulmoner Rehabilitasyon programı haftada 2 gün en az 8 hafta (toplam 16 seans) süre ile uygulanmaktadır. Program başında hastalar egzersiz performansları açısından değerlendirilir, beslenme durumları, endişe ve depresyon durumları değerlendirilir. Her hastaya özgü, hastaya uygun egzersiz eğitim programı oluşturulur, gerekli olan hastalarda beslenme ve psikolojik destek de programa eklenir. Pulmoner rehabilitasyon programının amacı hastanın kazandığı egzersiz alışkanlığını devam ettirmesini sağlamaktır. Pulmoner rehabilitasyon programında verilen egzersiz içerikli sağlıklı beslenme, sağlıklı yaşam öğretilerini alışkanlık haline getirip ‘yaşam tarzı’ olması hedeflenir.
Pulmoner rehabilitasyon nerede uygulanır ?
Pulmoner rehabilitasyon, rehabilitasyon ünitelerinin özelliklerine bağlı olarak hastanede, ayaktan, evde yapılabilmektedir.
Sonuç olarak pulmoner rehabilitasyon nefes darlığı ile başaçıkabilmeyi, aynı zamanda kişinin daha güçlü hissetmesini ve yaşam kalitesinde iyileşmeyi hedefler.
Kronik akciğer hastalığından dolayı nefes darlığı, çabuk yorulma ve güçsüzlük hissediyorsanız, günlük aktivitelerinizi yapmakta güçlük çekiyorsanız değerlendirme için Göğüs Hastalıkları Uzmanına başvurduktan sonra pulmoner rehabilitasyon programlarından yararlanmalısınız.