12 KASIM DÜNYA ZATÜRRE GÜNÜ
Zatüree (Pnömoni) çocuk ve yetişkinlerde en fazla ölüme neden olan hastalıktır. Küresel Hastalık Yüküne göre; 2021'de zatürre, 502.000'i çocuk olmak üzere 2,2 milyon kişi, COVID-19 ile 10 milyondan fazla kişinin ölümüne yol açmıştır. İlk Dünya Zatürre Günü,12 Kasım 2009 yılında ilan edilmiştir.
İklim değişikliğinin sonucunda solunum yolu rahatsızlıklarının yükü artmaya devam etmekte ve solunum enfeksiyonu salgın riski de artmaktadır.
Risk altındakiler: 5 yaş altındaki çocuklar, 50 yaş üstü yetişkinler, eşlik eden kronik hastalıkların olması ( Akciğer, Kalp, Şeker, Oark hücre hastalığı gibi) bağışıklığı baskılanmış olanlar (AIDS, Organ Transplatasyonu, Kemoterapi alanlar ve uzun süre steroid gibi immunsupresif ilaç kullananlar), yutma güçlüğü olanlar (İnme, Parkinson, Bunama gibi) sigara öyküsü, ev içi ve dışı duman maruziyeti, ağır alkol kullanımı, yakın zamanda viral enfeksiyon, çocuklarda düşük doğum ağırlığı, yetişkinlerde ellerin su ve sabunla yıkanmaması sayılabilir.
50 yaş üstü yetişkinler arasında tahmini 1,5 milyon Zatürre ölümünün neredeyse yarısı hava kirliliğine ve sigara ya bağlıdır.
Zatürre; Bakteri, virüs ya da mantarların sebep olduğu, bulaşıcı ve hayatı tehdit eden akciğerlerdeki hava keseciklerinin sıvı ya da iltihapla dolması ile seyreden bir akciğer enfeksiyonudur.
Şikayetler: Öksürük, ateş, terleme, nefes darlığı yeşil/sarı ya da kanlı balgam, titreme, hızlı ve yüzeysel solunum, nefes almakla ve öksürükle şiddeti artan batıcı göğüs ağrısı, iştah kaybı, halsizlik, yorgunluk, özellikle küçük çocuklarda görülen bulantı ve kusma ve özellikle yaşlılarda görülen kafa karışıklığıdır.
Zatürreye en sık sebep olan bakteriyel etken Streptococcus Pneumoniae’dır.
Virüslerin sebep olduğu Zatürrenin belirtileri birkaç günde ortaya çıkar. Hastalığın erken döneminde ateş, kuru öksürük, baş ağrısı, kas ağrısı ve halsizlik görülür. İlerleyen dönemde öksürüğün artması, nefes darlığı, yüksek ateş ve dudakların mavi renk alması da görülebilir.
Zatürrenin bazı tipleri bulaşıcıdır. Zatürrenin en sık görülen bulaşma yolu öksürük, hapşırma ya da konuşma sonrasında havada asılı kalan damlacıkların solunmasıdır. Zatürre etkenlerinin bulaştığı yüzeylere dokunulduktan sonra ellerin burna ya da ağza götürülmesi ile de hastalık bulaşabilir.
Zatürreden nasıl korunuruz?
Aşı zatürreden korunmada önemli bir yoldur. Grip, Respiratuvar Sinsityal Virüs(Solunum Sinsityal Virüs) ve COVID-19 Aşılarını olmak Zatürreye karşı korunma sağlar. Bakteriyel Zatürrenin sık görülen tipi olan Pnömokokkal Pnömoni için Konjuge Pnömokok aşısı yüksek riskli bireylere yapılmalıdır.
Zatürre önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır.